Pasja czy zawód? Co warto studiować, by się nie rozczarować?

Rynek pracy kontra marzenia: jak pogodzić dwa światy?

Nie da się ukryć, że rynek pracy zmienia się dynamicznie. Jeszcze dekadę temu popularne były zawody, które dziś mają ograniczone perspektywy zatrudnienia. Z drugiej strony pojawiają się nowe nisze, które wymagają kompetencji, o których nikt wcześniej nie słyszał. Przykład? Choćby analitycy danych, specjaliści ds. UX czy eksperci w zakresie zrównoważoneego rozwoju.

Reklama

Zgodnie z raportem "Barometr zawodów 2024" przygotowanym na zlecenie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, największe zapotrzebowanie na rynku dotyczą obecnie zawodów technicznych, medycznych i IT. To pokazuje, że bezrefleksyjny wybór kierunku na podstawie wyłącznie zainteresowań może być pułapką. Z drugiej strony, decydowanie się wyłącznie na "pewniaka" z listy zawodów przyszłości, bez żadnej wewnętrznej motywacji, równie często prowadzi do wypalenia już na etapie studiów.

Dlatego kluczowe jest połączenie pasji z pragmatyzmem. Oznacza to, że warto przyjrzeć się nie tylko temu, co nas interesuje, ale też co z tych zainteresowań może realnie przerodzić się w pracę. Zainteresowanie kryminalistyką? To fascynujący temat, ale jednocześnie kierunek wymagający określonych predyspozycji i spełnienia szeregu formalnych warunków, o czym można przeczytać na stronie mdk.malbork.pl.

Błędy przy wyborze kierunku: czego unikać?

Decyzje podejmowane pod presją otoczenia, rankingów czy chwilowych trendów często okazują się nietrafione. Wiele osób deklaruje, że wybrało kierunek studiów dlatego, że "dobrze wyglądał w papierach" albo "wszyscy szli na prawo, to ja też". Niestety, takie podejście zwykle prowadzi do frustracji i konieczności przekwalifikowania się po kilku latach.

Innym błędem jest brak analizy programu studiów. Czasem sama nazwa kierunku brzmi atrakcyjnie, ale po zagłębieniu się w siatkę zajęć okazuje się, że dominuje tam teoria oderwana od praktyki. Brakuje przedmiotów zawodowych, a wykładowcy nie mają doświadczenia rynkowego. To ważne, by przed podjęciem decyzji przeczytać opinie studentów, porozmawiać z absolwentami i przyjrzeć się sylabusowi.

Niepokojące jest też to, że część uczelni oferuje kierunki, które nie mają odzwierciedlenia w rzeczywistych potrzebach rynku. Takie "wydmuszki edukacyjne" mają jedynie przyciągać studentów chwytliwą nazwą, ale nie przygotowują do pracy. Warto sprawdzać, czy dany kierunek znajduje się w sprawozdaniach PARP, GUS lub raportach rynkowych dotyczących zawodów przyszłości.

Kompetencje przyszłości: co naprawdę się liczy?

Niezależnie od tego, czy studiujesz architekturę, filologię czy informatykę, na rynku pracy liczy się coś więcej niż tylko dyplom. Coraz większą rolę odgrywają kompetencje miękkie: umiejętność współpracy, komunikacja, odporność na stres, elastyczność czy kreatywność. Te cechy często decydują o tym, czy ktoś dostanie pracę, awans czy zostanie zapamiętany jako wartościowy członek zespołu.

Oczywiście, twarde umiejętności techniczne są niezbędne w wielu zawodach, ale ich wartość znacząco rośnie, gdy idą w parze z dobrze rozwiniętymi zdolnościami interpersonalnymi. Dlatego tak ważne jest, by już w trakcie studiów inwestować czas w praktyki, wolontariat czy udział w projektach. Nie chodzi tylko o wpis do CV, ale o realne doświadczenie i umiejętność pracy z ludźmi.

Dodatkowo warto zwrócić uwagę na umiejętności cyfrowe. W dobie cyfryzacji każda branża, od edukacji po gastronomię, korzysta z narzędzi online. Znajomość Excela, podstaw programowania czy projektowania graficznego to atuty nie tylko w IT.

Studia to nie wszystko: ucz się przez całe życie

Jednym z najczęstszych mitów dotyczących edukacji jest przekonanie, że raz zdobyty dyplom zapewnia stabilność na całe życie. Dzisiejszy rynek pracy wymaga jednak ciągłego rozwoju. Kursy, szkolenia, certyfikaty, a nawet zmiana ścieżki zawodowej po trzydziestce czy czterdziestce to coraz częstsza praktyka.

Z raportu "Edukacja dla pracy" OECD wynika, że ponad 40% pracowników w krajach rozwiniętych będzie musiało nabyć nowe kompetencje w ciągu najbliższych 10 lat. To oznacza, że warto wybrać kierunek, który daje solidną bazę i możliwość rozwoju w różnych kierunkach. Studia nie powinny zamykać drogi, ale otwierać nowe możliwości.

Rozważmy np. socjologię. Sama w sobie nie daje jednoznacznego zawodu, ale wyposaża w szereg umiejętności: analizę danych, myślenie krytyczne, pracę z informacją. To kompetencje, które można wykorzystać w marketingu, HR, badaniach rynkowych, NGO i wielu innych obszarach.

Dlatego dobrym kryterium wyboru nie jest tylko to, gdzie można pracować po studiach, ale jakie kompetencje zdobywa się w ich trakcie i jak są one uniwersalne.

Zamiast pytać: "co studiować?" zapytaj: "kim chcę być?"

Największym wyzwaniem przy wyborze studiów jest nie tyle sam wybór kierunku, co refleksja nad tym, kim chcemy być w przyszłości. To pytanie wymaga czasu, autorefleksji i rozmów. Nie każdy siedemnastolatek potrafi określić swoją drogę życiową, ale warto zacząć od poznania siebie: co mnie napędza, w czym jestem dobry, jak lubię pracować?

Pomocne mogą być testy predyspozycji zawodowych, rozmowy z doradcą kariery, obserwowanie różnych środowisk zawodowych. Wybór studiów powinien wynikać z odpowiedzi na pytanie: jaki styl życia chcę prowadzić, co daje mi satysfakcję i w jakim środowisku czuję się dobrze?

To nie tylko decyzja na 3 czy 5 lat. To decyzja, która może wpłynąć na kolejne dekady. Warto podejść do niej odpowiedzialnie, świadomie i z otwartością na zmiany. Bo czasem największym sukcesem jest nie to, że trafiło się idealnie, ale to, że miało się odwagę zmienić kierunek, gdy poprzedni okazał się nie tym właściwym.