piątek, 26 kwietnia 2024 04:54
Reklama

Fabryka tytoniu i tabaki. Kim był Arie Goldfarb?

„W czwartek dnia 5 lutego 1925 roku zmarł nagle w Wiesbaden obywatel honorowy miasta Starogard śp. Arie Goldfarb w 70. roku życia. Całe życie Zmarłego było pasmem bezustannej pracy i poświęcenia dla dobra tutejszego społeczeństwa. W 1887 roku wybrano go radnym miejskim a od marca 1890 do 11 lutego 1922 sprawował urząd zastępcy burmistrza. Toteż wszędzie napotyka się ślady jego szlachetnych czynów, szczególnie zaś ofiarność dla biednych. W zmarłym tracimy jednego z najlepszych obywateli, którego pamięć nigdy nie wygaśnie w naszym mieście. Pogrzeb odbył się 12 lutego w Berlinie w krematorium, popioły zaś jego sprowadzone zostały na cmentarz w Starogardzie”.
Fabryka tytoniu i tabaki. Kim był Arie Goldfarb?

Autor: Arie Izaak Goldfarb, fotografia ze zbiorów Muzeum Ziemi Kociewskiej

Arie Izaak Goldfarb 1855- 1925
Syn Izaaka i jego drugiej żony Heleny z domu Borchardt. Miał trzynaścioro rodzeństwa.
Uczył się w szkołach w Mannheim oraz Hamburgu. W 1886 roku poślubił Selme Neumann.
W 1890 roku po śmierci ojca objął w całości fabrykacje tytoniu oraz tabaki. Postawił dom przy ulicy Chojnickiej oraz fabrykę przy ulicy Kościuszki (dzisiejsze Starostwo Powiatowe).
Arie Goldfarb był wzorcowym pracodawcą. Odwiedzał domy pracowników w okresie świąt Bożego Narodzenia. Pozwalał swoim pracownikom na pełną wolność partyjną.
„Przeciwko polskości nigdy nie występował, lecz owszem cieszył się, że pracownicy jego kierowali polskimi towarzystwami i że w fabryce śpiewano przy pracy po polsku”.
W 1896 roku odkupił fabrykę Saabel w Gdańsku, w roku 1910 fabrykę Rozenberga w Bydgoszczy i fabrykę Kallmana w Kościerzynie. Wybudował również nową fabrykę w Stargardzie (Stargard in Pommern). Stworzył przytulisko przy ul. Owidzkiej składające się z 3 domów piętrowych (Helena, Goldfarb i Selma), w których udzielano bezpłatnie mieszkania osobom starszym i biednym.
Był mecenatem sztuki (na jego zaproszenie bywali i występowali w Starogardzie najwybitniejsi muzycy epoki, jak pianista i kompozytor Max Reger, rosyjscy artyści skrzypek Picznikow i pianista Antoni Rubinstein).

Flagi opuszczono do połowy masztów
W 1917 roku podczas podróży zginęła w wypadku jego żona Selma.
„ Jadąc na przechadzkę do lasa, spłoszyły się i rozbiegły się konie, powóz rozbiły, stangreta i panią Goldfarb uśmierciły”.. Ponieważ nie mieli dzieci, Arie postanowił, że interes rodzinny przejmie Arthur Behrendt, syn siostry Selmy.
W dniu pogrzebu Arie Goldfarba władze miasta zarządziły opuszczenie flag na budynkach państwowych do połowy masztu.
Tablica upamiętniająca Goldfarba
We wrześniu 2019 roku dzięki współpracy Stowarzyszenia Starogard 2030 oraz Starostwa Powiatowego na budynku dawnej fabryki, a obecnie siedzibie powiatu, została odsłonięta tablica upamiętniająca zakład Arie Goldfarba.
 
Cytaty zapisane kursywą pochodzą z książki "Królewskie Miasto Starogard" Jana Buchholza.

Królewskie Miasto
Preussisch Stargard


Podziel się
Oceń

Reklama