piątek, 29 marca 2024 16:15
Reklama
Reklama
Reklama

Co się na Kociewiu kręci? Dawne wiatraki

Eugeniusz Cherek znany jest ze swej pasji do odkrywania tajemnic i historii związanych z regionem Kociewia. Specjalnie dla naszych Czytelników postanowił podzielić się swymi opracowaniami dotyczącymi ciekawostek, o których niewielu mieszkańców wie. Dzisiaj o historii wiatraków w naszym regionie. Zachęcamy do lektury! 
Co się na Kociewiu kręci? Dawne wiatraki

Pierwsze wzmianki o pojawieniu się wiatraków, czyli młynów wietrznych na ziemiach polskich pochodzą z II połowy XIII wieku. Zapis z 1289 roku książąt pomorskich na rzecz Cystersek w Szczecinie informuje o istnieniu wiatraka. W XV stuleciu wiatraki pojawiły się na północy Polski. Na Kociewiu pierwsze wiatraki zbudowano pod koniec XV wieku. Na południu Polski pojawiły się o wiele później w XVII wieku.

Okolice Starogardu
Najwięcej wiatraków w okolicy Starogardu znajdowało się w Dąbrówce. 2 koźlaki na wzgórzach na północ od wsi. Jeden murowany – holenderski na pobliskim majątku Chmielewskich na Żabiankach. Dwa wiatraki stały na zachodnim wzgórzu Skórcza. Niemal w każdej miejscowości, gdzie było wzgórze górujące nad osadą stał wiatrak. Do dzisiaj na Kociewiu zachowały się jedynie 2 wiatraki. Jeden murowany, holenderski w Piasecznie oraz w Tczewie.
Tczewski obiekt posiada bardzo rzadko spotykane pięcioramienne skrzydło. Typ wiatraka to holender głowicowy, charakteryzujący się nieruchomym murowanym korpusem o podstawie sześcioboku, na którym mocowana jest obracana na łożysku bryła dachowa ze śmigłami. Na czapie po przeciwległej stronie w stosunku do dużych skrzydeł znajduje się wiatraczek, który za pomocą przekładni zębatych wykonanych z drewna regulował samoczynnie ustawienie się czapy w stosunku do wiatru. Drewniana czapa poruszała się na żeliwnych rolkach posuwających się po żeliwnym pierścieniu umocowanym na nieruchomej części wiatraka. Wiatrak został zbudowany, w 1806 r. Został zrekonstruowany w 1950 r., a od 1983 r. jest własnością prywatną.

Mobilny wiatrak z Więcków
Zbudowany w latach 30-tych XX wieku przez Franciszka Kiwacza. Resztki tego niezwykłego obiektu odnaleziono siedem lat temu na jednym z podwórek. Franciszek Kiwacz pochodził z rodziny więckowskich bartników i rolników. Od zawsze pociągała go technika a stworzenie mobilnego wiatraka wydawało się wielkim wyzwaniem. Konstruktor wiatraka żył z renty wojskowej za udział w pierwszej wojnie światowej. Wspominano na wsi, że przejazd ogromnego wozu – wiatraka był prawdziwym wydarzeniem. Zwłaszcza jak na koźle siedział jego konstruktor, który przygrywał sobie na akordeonie. W ubiegłym roku Piotr Martin, gdańszczanin, który sprowadził się do Więcków, odtworzył replikę dawnego wiatraka. W mobilnym wiatraku mieścił się nie tylko młyn, przy pomocy którego Franek Kiwacz mógł w każdym miejscu wyprodukować mąkę. - Napęd dawał też możliwość ubijania masła, piłowania drewna, a nawet prania bielizny!

(...) Cały artykuł ukazał się w 15. numerze Gazety Kociewskiej, z dn. 13 kwietnia 2016 roku. 


Podziel się
Oceń

Napisz komentarz
Komentarze
Ralf Deal 03.12.2018 21:07
Maintain the great work and generating the crowd! Feel free to visit my web blog; 2600 zł brutto

2600 zł brutto 03.12.2018 21:07
Thanks for the marvelous posting! I really enjoyed reading it, you're a great author. I will be sure to bookmark your blog and definitely will come back very soon. I want to encourage yourself to continue your great work, have a nice afternoon! http://iyc2014.org/y9ee5

Iwona 17.09.2018 22:42
Jeszcze jeden wiatrak na Kociewiu, który nie został wspomniany w artykule, znajduje się w Nowem nad Wisłą. Jest to wiatrak holender, bardzo podobny do wiatraka w Piasecznie.

20.04.2016 15:20
Wszędzie gdzie okiem sięgnąć.Są wstrętne i niszczą krajobraz. Stawianie ohydnych wiatraków to polska cecha. A prąd coraz droższy.

20.04.2016 14:06
i można.... MOŻNA ;)

Reklama
KOMENTARZE
Autor komentarza: jolka demolkaTreść komentarza: Zauważ,że nikt z tych "prawicowych"fanatyków nie wyzywa was od świrów i pijaków.I co jest smutniejsze?Data dodania komentarza: 24.02.2024, 09:21Źródło komentarza: FELIETON: „Inspekcja drogowa” TuskaAutor komentarza: RomanTreść komentarza: Cześć, oby ten remont zakończył się lepszym efektem niż remont ul. Zielonej. Zasłonięto studzienki kanalizacyjne i przy okazji spowodowało to zalanie domu...Data dodania komentarza: 23.02.2024, 15:12Źródło komentarza: Będzie remont trzech ulic w KokoszkowachAutor komentarza: alkohole świataTreść komentarza: oni wszyscy w trójkę są siebie warci... , wstyd , skandal , żenada...Data dodania komentarza: 23.02.2024, 08:39Źródło komentarza: Spotkanie starogardzkich samorządowców z nowa wojewodą pomorskąAutor komentarza: IcemarkTreść komentarza: Nie brakuje tez prawicowych fanatyków to jeszcze bardziej smutneData dodania komentarza: 23.02.2024, 00:34Źródło komentarza: FELIETON: „Inspekcja drogowa” TuskaAutor komentarza: AdamekTreść komentarza: Wiem To jak jesteś z nami to mozesz kraść brać lapowki i nic Ci nikt nie zrobi. To słowa tego na N. PozdrawiamData dodania komentarza: 22.02.2024, 17:00Źródło komentarza: FELIETON: „Inspekcja drogowa” TuskaAutor komentarza: KaśkaTreść komentarza: Ty masz chyba coś z głową. Przecież nowy premier ma wiele do zaoferowania rolnikom. Wszystko zlikwidować doprowadzić ludzi do bankructwa bo niemcy muszą się bogaci nie Polacy.Data dodania komentarza: 22.02.2024, 16:56Źródło komentarza: FELIETON: „Inspekcja drogowa” Tuska
Reklama
Reklama